Xem mã nguồn của VIÊM RUỘT THỪA

<p><strong>VI&Ecirc;M RUỘT THỪA</strong></p>

<p><strong>Định nghĩa</strong></p>

<p>&nbsp;Vi&ecirc;m ruột thừa l&agrave; t&igrave;nh trạng nhiễm khuẩn của ruột thừa do vi khuẩn trong l&ograve;ng ruột thừa ph&aacute;t triển. Vi&ecirc;m ruột thừa rất hiếm khi tự khỏi, c&oacute; xu hướng ph&aacute;t triển nặng l&ecirc;n, nếu kh&ocirc;ng được xử l&yacute; ruột thừa vi&ecirc;m c&oacute; thể vỡ g&acirc;y vi&ecirc;m m&agrave;ng bụng, nguy hiểm đến t&iacute;nh mạng.</p>

<p><strong>Dịch tễ học</strong></p>

<p>Vi&ecirc;m ruột thừa l&agrave; một cấp cứu bụng ngoại khoa hay gặp nhất,. Bệnh thường gặp ở tuổi vị th&agrave;nh ni&ecirc;n v&agrave; trưởng th&agrave;nh, &iacute;t gặp ở người gi&agrave; v&agrave; hiếm gặp ở trẻ dưới 2 tuổi. Vi&ecirc;m ruột thừa ở tuổi dưới 25 nam gặp nhiều hơn nữ, sau 25 tuổi tỷ lệ n&agrave;y ngang nhau. Trung b&igrave;nh cứ 1.000 người d&acirc;n c&oacute; 1 người bị vi&ecirc;m ruột thừa. Tỷ lệ vi&ecirc;m ruột thừa của người d&acirc;n sống ở th&agrave;nh phố cao hơn ở n&ocirc;ng th&ocirc;n. Vi&ecirc;m ruột thừa phổ biến ở tất cả c&aacute;c chủng tộc v&agrave; d&acirc;n tộc, kh&ocirc;ng phụ thuộc v&agrave;o c&aacute;c yếu tố n&ograve;i giống, địa l&yacute;. Tuy vậy c&oacute; sự li&ecirc;n quan của vi&ecirc;m ruột thừa với nhiễm sắc thể 1p37.3. C&oacute; khoảng 1 người trong 100,000 người sinh ra kh&ocirc;ng c&oacute; ruột thừa; cũng c&oacute; v&agrave;i trường hợp hiếm thấy c&oacute; 2 ruột thừa.</p>

<p><strong>M&ocirc; tả</strong></p>

<p>&nbsp;Ruột thừa c&oacute; đường k&iacute;nh trung b&igrave;nh 4-6 mm, d&agrave;i 6-12 cm, b&aacute;m v&agrave;o đ&aacute;y manh tr&agrave;ng. Ruột thừa c&oacute; vai tr&ograve; quan trọng trong hệ thống miễn dịch v&agrave; chống nhiễm khuẩn. Tuy vậy ruột thừa rất dễ bị vi&ecirc;m v&agrave; khi vi&ecirc;m bắt buộc phải cắt bỏ. Triệu chứng đầu ti&ecirc;n của vi&ecirc;m ruột thừa l&agrave; đau bụng dưới b&ecirc;n phải, k&egrave;m theo n&ocirc;n v&agrave; sốt, x&eacute;t nghiệm m&aacute;u bạch cầu đa nh&acirc;n trung t&iacute;nh tăng cao. C&aacute;c triệu chứng nặng dần. Sau 48 giờ nếu kh&ocirc;ng được điều trị, ruột thừa vi&ecirc;m xưng to sẽ vỡ g&acirc;y vi&ecirc;m ph&uacute;c mạc đe dọa trực tiếp cuộc sống bệnh nh&acirc;n.</p>

<p><strong>Nguy&ecirc;n nh&acirc;n</strong></p>

<p>Nguy&ecirc;n nh&acirc;n vi&ecirc;m ruột thừa l&agrave; do tắc nghẽn trong l&ograve;ng ruột thừa. Sự tắc nghẽn n&agrave;y c&oacute; thể do hệ thống nang lem ph&ocirc; trong l&ograve;ng ruột thừa xưng to b&iacute;t miệng ruột thừa, do ni&ecirc;m dịch trong l&ograve;ng ruột thừa c&ocirc; đặc lại, do sỏi ph&acirc;n, thức ăn thừa, do k&yacute; sinh tr&ugrave;ng như giun đũa&hellip;Sau khi bị tắc vi khuẩn trong l&ograve;ng ruột thừa ph&aacute;t triển g&acirc;y vi&ecirc;m. Chế độ ăn kh&ocirc;ng c&acirc;n đối &iacute;t rau, nhiều thịt, t&aacute;o b&oacute;n cũng l&agrave; c&aacute;c yếu tố thuận lợi cho vi&ecirc;m ruột thừa.</p>

<p><strong>Triệu chứng</strong></p>

<p>Kh&ocirc;ng c&oacute; một hay một nh&oacute;m triệu chứng đặc hiệu cho vi&ecirc;m ruột thừa m&agrave; tất cả người bệnh đều c&oacute;, v&igrave; vi&ecirc;m ruột thừa c&oacute; nhiều h&igrave;nh th&aacute;i kh&aacute;c nhau. C&aacute;c triệu&nbsp;&nbsp; chứng thường gặp l&agrave; đau bụng dưới rốn b&ecirc;n phải chiếm 80-90%, số c&ograve;n lại c&oacute; thể đau ở bụng tr&ecirc;n b&ecirc;n phải, dưới rốn, thậm ch&iacute; ở bụng b&ecirc;n tr&aacute;i. Thường l&agrave; đau &acirc;m ỉ, li&ecirc;n tục, đau tăng l&ecirc;n trong những giờ sau. K&egrave;m theo đau c&oacute; thể l&agrave; buồn n&ocirc;n hoặc n&ocirc;n, ch&aacute;n ăn, đi ngo&agrave;i ph&acirc;n lỏng hoặc t&aacute;o b&oacute;n. Sốt l&agrave; triệu chứng hay gặp, thường tr&ecirc;n dưới 38 độ.</p>

<p><strong>Chẩn đo&aacute;n</strong></p>

<p>Chẩn đo&aacute;n vi&ecirc;m ruột thừa dựa v&agrave;o c&aacute;c triệu chứng n&ecirc;u tr&ecirc;n. Ngo&agrave;i ra kh&aacute;m bụng v&ugrave;ng dưới rốn b&ecirc;n phải c&oacute; một điểm đau cố định v&agrave; th&agrave;nh bụng căng cứng. Thăm trực tr&agrave;ng c&oacute; thể gi&uacute;p chẩn đo&aacute;n. X&eacute;t nghiệm m&aacute;u thấy bạch cầu đa nh&acirc;n trung t&iacute;nh. protein S100A8/9 tăng cao. C&aacute;c x&eacute;t nghiệm chẩn đo&aacute;n h&igrave;nh ảnh như si&ecirc;u &acirc;m, chụp cắt lớp vi t&iacute;nh, chụp cộng hưởng từ đều c&oacute; gi&aacute; trị cao trong chẩn đo&aacute;n vi&ecirc;m ruột thừa, với tỷ lệ ph&aacute;t hiện bệnh v&agrave; độ ch&iacute;nh x&aacute;c của chẩn đo&aacute;n tr&ecirc;n 95%.</p>

<p>Chẩn đo&aacute;n vi&ecirc;m ruột thừa kh&aacute; kh&oacute; khăn. Chỉ c&oacute; khoảng một nửa số ca bệnh c&oacute; biểu hiện những triệu chứng điển h&igrave;nh. Nửa số ca c&ograve;n lại chỉ c&oacute; những triệu chứng &iacute;t đặc trứng, đặc biệt l&agrave; ở phụ nữ c&oacute; thai, người gi&agrave; v&agrave; trẻ sơ sinh. Một số nguy&ecirc;n nh&acirc;n l&agrave;m chẩn đo&aacute;n phức tạp l&agrave; sự đa dạng của tổn thương ruột thừa v&agrave; vị tr&iacute; bất thường của ruột thừa.</p>

<p><strong>Điều trị</strong></p>

<p>Phẫu thuật cắt ruột thừa l&agrave; phương ph&aacute;p duy nhất v&agrave; triệt để đối với vi&ecirc;m ruột thừa, loại bỏ khả năng ruột thừa vi&ecirc;m vỡ đe dọa t&iacute;nh mạng người bệnh. C&oacute; hai phương ph&aacute;p cắt ruột thừa. Phương ph&aacute;p mổ mở: v&agrave;o ổ bụng bằng một đường rạch d&agrave;i 6-8 cm ở bụng dưới b&ecirc;n phải người bệnh. T&igrave;m ruột thừa v&agrave; cắt bỏ n&oacute; ở gốc. Mỏm ruột thừa được buộc tại gốc v&agrave; c&oacute; thể được kh&acirc;u v&ugrave;i. Ng&agrave;y nay khoảng 90% ruột thừa vi&ecirc;m được cắt bằng phẫu thuật nội soi. Bằng 3 đường rạch nhỏ ở bụng từ 1 đến 1,5 cm, b&aacute;c sỹ phẫu thuật đưa c&aacute;c dụng cụ chuy&ecirc;n biệt v&agrave;o ổ bụng để cắt ruột thừa. Phẫu thuật n&ocirc;i soi c&oacute; ưu điểm &iacute;t g&acirc;y sang chấn cho người bệnh, v&igrave; vậy &iacute;t đau sau mổ, hồi phục sức khỏe nhanh v&agrave; thời gian nằm viện ngắn.</p>

<p>Sau mổ n&ecirc;n vận động sớm tr&ecirc;n giường v&agrave; tập đi sau 24 giờ. Bệnh nh&acirc;n c&oacute; thể được d&ugrave;ng kh&aacute;ng sinh v&agrave; thuốc giảm đau nh&oacute;m opioid hoặc nh&oacute;m chống vi&ecirc;m kh&ocirc;ng steroid. Ăn uống b&igrave;nh thường sau 2-3 ng&agrave;y khi c&oacute; trung tiện.</p>

<p><strong>Ti&ecirc;n lượng</strong></p>

<p>&nbsp;Hầu hết những trường hợp cắt ruột thừa chưa vỡ tiến triển rất tốt sau mổ. Thời gian nằm viện từ 2-5 ng&agrave;y, hồi phục sức khỏe ho&agrave;n to&agrave;n từ 2-6 tuần. Biến chứng sau mổ khoảng 5%. Những trường hợp vi&ecirc;m ruột thừa vỡ c&oacute; biến chứng sau mổ nhiều hơn ruột thừa chưa vỡ 10 lần. Tỷ lệ tử vong mổ vi&ecirc;m ruột thừa rất thấp khoảng 0,2-0,8 %. Hầu hết c&aacute;c trường hợp tử vong l&agrave; do biến chứng của vi&ecirc;m ph&uacute;c mạc. Tỷ lệ tử vong cao ở người vi&ecirc;m ruột thừa vỡ, trẻ em v&agrave; người gi&agrave;. Biến chứng muộn của mổ vi&ecirc;m ruột thừa l&agrave; d&iacute;nh ruột, tắc ruột do d&iacute;nh v&agrave; d&acirc;y chằng</p>

<p><strong>Ph&ograve;ng bệnh</strong></p>

<p>C&oacute; một số bằng chứng cho thấy những người c&oacute; th&oacute;i quen ăn nhiều chất xơ th&igrave; &iacute;t c&oacute; nguy cơ mắc bệnh vi&ecirc;m ruột thừa hơn những người ăn chế độ &iacute;t chất xơ. Tỷ lệ chất xơ cao trong th&agrave;nh phần chế độ ăn gi&uacute;p hệ ti&ecirc;u h&oacute;a hoạt động kết quả hơn, giảm thiểu nguy cơ tắc nghẽn ruột thừa. Vận động cơ thể thường xuy&ecirc;n, chống t&aacute;o b&oacute;n cũng g&oacute;p phần giảm nguy cơ tắc nghẽn ruột thừa.</p>

<p><strong>THAM KHẢO</strong></p>

<p>1-Hội đồng Quốc gia chỉ đạo bi&ecirc;n soạn B&aacute;ch khoa tự điển Việt nam, <em>Tự điển b&aacute;ch khoa Việt nam, </em>tập 4,Nxb Tự điển b&aacute;ch khoa H&agrave; nội, 2005, Tr. 873-874<em>.</em></p>

<p>2-Bộ m&ocirc;n ngoại Trường Đại học y H&agrave; nội, <em>Bệnh học ngoại khoa, </em>Tập 1,Nxb Y học<em>, </em>2001<em>,</em>Tr. 119-134.</p>

<p>3<em>.</em>Bộ Y tế<em>, B&aacute;ch khoa thư bệnh học, </em>Tập 1,Nxb Trung t&acirc;m Quốc gia bi&ecirc;n soạn Tự điển b&aacute;ch khoa Việt nam H&agrave; nội<em>, </em>1991, Tr. 358-364.</p>

<p>4-Jacqueline L. Longe<em> The Gale Encyclopedia of medicine. </em>Fifth edition<em>, </em>Volum 1, 2015, Tr 488-492</p>

<p>5-C.Sabiston, <em>Texbook of surgery</em>, Volum 2, 2001, Tr..918-926</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p style="margin-left:.2in">&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p style="margin-left:.25in">&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>